Cyber bullying: Τι είναι αυτό;

 Δρ Βασιλική Νίκα
όρος «διαδικτυακός εκφοβισμός» ή «ηλεκτpοvικός εκφοβισμός» (cyber bullying) πεpιγpάφει πράξεις πίεσης, ταπείνωσης, παρενόχλησης, δυσφήμησης, έμμεσες επιθετικές ενέργειες με χρήση μέσων όπως ο υπολογιστής, που συνδέεται με το διαδίκτυο και το κινητό τηλέφωνο.

Για τον ηλεκτρονικό εκφοβισμό μπορεί να χρησιμοποιηθούν:

• το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (μέιλ),
• τα μηνύματα κειμένου ή εικόνας (SMS, MMS),
• τα chat rooms
• τα ιστολόγια και οι ιστοσελίδες
• σελίδες κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, MySpace κ.ά.)

Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός μοιάζει πολύ με τον απλό εκφοβισμό αφού υπάρχει θύτης, θύμα και παρατηρητές. Έχει όμως και μερικές διαφορές όπως:

• μπορεί να φτάσει σε πολύ λίγο χρόνο σε πολλούς παραλήπτες
• τα ηλεκτρονικά μηνύματα είναι σχεδόν αδύνατον να ελεγχθούν
• ο θύτης νιώθει ότι μπορεί να παραμείνει ανώνυμος
• το θύμα πλήττεται στο σπίτι και στον προσωπικό του χώρο ή κάθε φορά που συνδέεται με το ηλεκτρονικό μέσο που χρησιμοποιεί ο θύτης

Συχνά, ο εκφοβισμός αρχίζει σαν αστείο ή σαν παιχνίδι κατά τη διάρκεια της διερεύνησης των δυνατοτήτων μιας νέας συσκευής, αλλά μπορεί να εξαπλωθεί ταχύτατα και να γίνει μία πολύ ενοχλητική κατάσταση ειδικά για τα παιδιά και τους νέους.

Η τυπολογία του ηλεκτρονικού εκφοβισμού

• Flaming: βίαια και προσβλητικά μηνύματα σε πραγματικό χρόνο με στόχο να προκαλέσουν την απάντηση σε ένα forum ή blog
• Παρενόχληση (harassment): επαναλαμβανόμενη αποστολή ενοχλητικών ή προσβλητικών μηνυμάτων σε κάποιον
• Συκοφαντία: μιλώ άσχημα για κάποιον, μέσα από μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μηνυμάτων κ.ά., με σκοπό να βλάψω την υπόληψή του
• Αντικατάσταση προσώπου (impersonation): στέλνω μηνύματα ή δημοσιεύω κείμενα υποκρινόμενος κάποιον άλλον ή δημιουργώ ψεύτικα διαδικτυακά προφίλ και στέλνω απειλητικά μηνύματα
• Έκθεση προσωπικών δεδομένων: δημοσιεύω προσωπικές πληροφορίες ή φωτογραφίες για κάποιο πρόσωπο χωρίς να έχω την άδειά του Παραπλάνηση (trickery): κερδίζω την εμπιστοσύνη κάποιου και μετά δημοσιεύω εμπιστευτικές πληροφορίες
• Ηλεκτρονική καταδίωξη (cyber stalking): επαναλαμβανόμενες και απειλητικές παρενοχλήσεις με σκοπό την πρόκληση φόβου Μπορεί να είμαι και εγώ…

Ο καθένας μας μπορεί να πέσει θύμα ηλεκτρονικού εκφοβισμού. Μπορεί να γίνει και θύτης ή ακόμη πιο συχνά να γίνει παρατηρητής.

Τα γραπτά μηνύματα, οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης ή το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο είναι πια τα μέσα κοινωνικοποίησης των παιδιών. Τα παιδιά είναι διαρκώς «συνδεδεμένα» είτε για να ρωτήσουν κάτι που δεν κατάλαβαν στο μάθημα, είτε για να μάθουν ποιος μάλωσε με ποιον…

Τα μέσα αυτά μπορούν όμως πολύ εύκολα να γίνουν εργαλεία με τα οποία ένα παιδί μπορεί να πληγωθεί ή να βιώσει μια πολύ έντονα αγχώδη κατάσταση.

Η κατανόηση του φαινομένου θα μας βοηθήσει παράλληλα στην κατανόηση του ιδίου του κόσμου των παιδιών, ως προς τις κοινωνικές, αναπτυξιακές και τεχνολογικές του πτυχές.

Ο ρόλος του σχολείου

Το σχολείο παρέχει, εκτός των άλλων, εκπαίδευση στις νέες τεχνολογίες για τους μαθητές τους. Παράλληλα όμως, θα πρέπει να προετοιμάζει τους νέους ανθρώπους στο να αντιμετωπίζουν κριτικά ό,τι υπάρχει στο διαδίκτυο αλλά και να έχει ξεκάθαρη θέση απέναντι σε περιστατικά ηλεκτρονικού εκφοβισμού.

Είναι καλύτερα, οι απόψεις του σχολείου σχετικά με αυτό το θέμα, να είναι γραμμένες σε έναν «κανονισμό», σε γλώσσα φιλική προς τα παιδιά ανάλογα με τη βαθμίδα εκπαίδευσης και να είναι ενημερωμένη όλη η σχολική κοινότητα (μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς). Αυτό δημιουργεί στους μαθητές την ασφάλεια ενός, γνωστού από πριν, πλαισίου, στο οποίο μπορούν να ανατρέχουν εφόσον χρειάζεται και ενθαρρύνει τα παιδιά να απευθύνονται στο σχολείο όταν πέσουν θύματα εκφοβισμού.

Παράλληλα, μπορεί να εφαρμόζει προγράμματα Εκπαίδευσης στα μμε (media education) με τα οποία οι μαθητές θα αποκτήσουν γνώση του φαινομένου του ηλεκτρονικού εκφοβισμού καθώς και τις απαραίτητες δεξιότητες κριτικής σκέψης για την αντιμετώπισή του.

Πηγή: www.epsype.gr (Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου)

http://www.pemptousia.gr/